Aan de slag met... een bemiddelingsclausule (in arbeidsovereenkomsten)

Een bemiddelingsclausule is een uitstekend instrument om te starten met conflictmanagement binnen elke organisatie. Het dwingt een organisatie om na te denken over de vraag "Hoe gaan wij om met arbeidsconflicten?"

Het doel van de bemiddelingsclausule is om vooraf afspraken te maken over hoe met geschillen om te gaan en alle betrokkenen te stimuleren om de onenigheid of het geschil samen in overleg op te lossen en tot duurzame, wederzijds ondersteunde afspraken te komen, voordat men de stap naar de rechter of bezwarencommissie maakt.

Als een van de grootste voordelen van mediation en bemiddeling wordt het zogenaamde zelfbeschikkingsrecht gezien. Het zelfbeschikkingsrecht houdt in dat partijen zelf meebouwen en invloed hebben op de oplossingen en/of uitkomst.

Een bemiddelingsclausule:

verbindt alle betrokkenen op belangenniveau;
richt zich op doelmatig oplossen van onenigheid of geschillen;
stuurt op voortgang en continuïteit, of respectvolle functionele beëindiging.

Een bemiddelingsclausule biedt alle betrokkenen belangrijke voordelen, zoals:

Geld- en tijdbesparing;
Gericht op de toekomst;
Continuïteit, voortgang en duurzaamheid;
Relatie (onder) (be) behoud, of een functioneel respectvol afscheid;
Uitvoerbaarheid boven gelijk en ongelijk;
Voorkomen of beperken van (openbare) imago- en reputatieschade (afspraken over vertrouwelijkheid en geheimhouding kunnen worden gemaakt).

Een mediationclausule is bij uitstek geschikt om opgenomen te worden in arbeidsovereenkomsten. Door een dergelijke clausule op te nemen zet u een belangrijke stap naar positief conflictmanagement, en daarmee een betere bedrijfscultuur met tevredener werknemers.

Door een bemiddelingsclausule op te nemen in uw (arbeids)overeenkomsten kunt u afdwingen dat de haalbaarheid van mediation op zijn minst wordt onderzocht. Het feitelijke mediationtraject dient altijd op basis van vrijwilligheid te zijn. Indien partijen zich vrijwillig verplichten tot mediation indien een (dreigend) geschil zich aandient, dan is het verstandig dat partijen ook regelen welke gevolgen het alsnog niet meedoen aan het onderzoek naar de haalbaarheid van mediation met zich meebrengt. De bemiddelingsclausule wordt door alle betrokkenen op basis van vrijwilligheid en wederzijdse instemming opgenomen in een overeenkomst of als onderdeel van een besluit. Hierdoor verkrijgt de bemiddelingsclausule juridische geldigheid en is daarmee afdwingbaar.

Een bemiddelingsclausule heeft niet als doel een gang naar de rechter onmogelijk te maken, maar zorgt ervoor dat in eerste instantie wordt gekeken naar de mogelijkheid het geschil samen duurzaam op te lossen. Lukt dat niet, dan is daarna een rechtzaak nog steeds een valide oplossing.

Voorbeeld van een bemiddelingsclausule

Kernelement van de bemiddelingsclausule is dat alle betrokkenen vooraf met elkaar de intentie benoemen om gezamenlijke afspraken te willen maken over eventuele onenigheid en geschillen, en deze afspraken formeel onderdeel te willen maken van de overeenkomst of het besluit.

Geschillen

In geval van geschillen, betrekking hebbende op deze door partijen ondertekende overeenkomst of uit daarop voortbouwende overeenkomsten, zullen partijen trachten deze in eerste instantie op te lossen met behulp van mediation of een alternatieve vorm van conflictbemiddeling.
De toepassing van deze clausule begint zodra een van de partijen zich schriftelijk beroept op de toepassing van deze clausule.
Partijen wonen de eerste mediationbijeenkomst gezamenlijk bij. Daarna zijn partijen vrij de mediation op ieder gewenst moment te beëindigen.
De mediation vangt aan op het moment dat partijen de eerste gezamenlijke mediationbijeenkomst bijwonen.
Zolang de mediation niet is beëindigd, zal geen der partijen het geschil aan de rechter voorleggen, tenzij en uitsluitend ter bewaring van rechten.
De rechter of arbiter bij wie door een partij een geschil aanhangig wordt gemaakt waarop deze bemiddelingsclausule van toepassing is, schort op verzoek van de andere partij de behandeling van de desbetreffende zaak op, tenzij hem/haar blijkt dat er ten aanzien van dat geschil geen geldige mediationclausule is of deze is geëindigd. De behandeling van de zaak door de bedoelde rechter of arbiter wordt voortgezet indien een partij bij aangetekend schrijven aan de rechter of arbiter, alsmede aan de mediator en de andere partij meedeelt dat de mediation is beëindigd, doch niet eerder dan nadat de eerste mediationbijeenkomst heeft plaatsgevonden.
Indien een partij een gerechtelijke procedure of een arbitrage begint over een geschil waarop deze clausule betrekking heeft zonder aan deze clausule gevolg te geven, verbeurt de desbetreffende partij aan de andere partij een boete van {€ 1000,-} welk bedrag onmiddellijk opeisbaar is, onverminderd het recht van de andere partij om schadevergoeding te vragen.
De kosten van de mediation komen ten laste van beide partijen, ieder voor een gelijk gedeelte.

of

De kosten van de mediation komen ten laste van werkgever.
Indien het onmogelijk is gebleken een geschil als hiervoor bedoeld {binnen [45] werkdagen} op te lossen met behulp van mediation, zal dat geschil worden beslecht door:
1. Arbitrage, overeenkomstig de daartoe strekkende regelen van {Naam en vestigingsplaats arbitrage-instituut} zoals deze luiden op de datum van aanvraag.
2. De bevoegde rechter te {Plaats gerechtshof}.
Deze clausule is in rechte afdwingbaar.

Meer algemene informatie over bemiddelingsclausules vindt u op https://nl.wikipedia.org/wiki/Bemiddelingsclausule