Waarom mediation?
Mediation heeft veel voordelen ten opzichte van andere vormen van conflictbemiddeling. De traditionele vormen van conflictbeheersing zijn het inschakelen van een rechter, arbiter of advocaat en kosten vaak veel tijd en geld. Bovendien leveren deze vormen van arbritage soms veel stress op, omdat de rechter of arbiter de beslissing voor jou neemt. Als je kiest voor mediation blijf je altijd zelf betrokken bij het vinden van een oplossing waar alle partijen zich in kunnen vinden.
Kenmerken van mediation:
Vertrouwelijk en informeel
Mediation is informeel van aard: beide partijen zitten aan tafel en spreken met elkaar. Er hoeven geen ingewikkelde procedures te worden gevolgd. Bovendien heeft mediation een besloten karakter: waar rechtszaken in de openbaarheid plaatsvinden, blijft datgene wat tijdens een mediation wordt besproken onder de betrokkenen. De mediator heeft bovendien een geheimhoudingsplicht. Gevoelige zaken kunnen dus in een sfeer van vertrouwen worden besproken en opgelost.
Snelheid
Kies je voor mediation, dan is het conflict of geschil gemiddeld genomen in 2 tot 4 sessies van anderhalf tot 2 uur opgelost. Dat is heel wat sneller dan het aangaan van een juridische procedure waarbij je een rechter of arbiter inschakelt. Juridische procedures kunnen vaak maanden en soms ook wel jaren duren.
Lage kosten
Mediation is aanzienlijk goedkoper dan andere vormen van conflictbemiddeling. Niet alleen vanwege de snelheid. In een rechtszaak betalen beide partijen hun eigen advocaat. Bij mediation is slechts één mediator betrokken. De kosten hiervan worden door beide partijen op een door hen aan te geven wijze gedeeld.
Inspanningsverplichting van partijen
Een ander voordeel van mediation is dat alle partijen actief betrokken zijn bij het zoeken naar een oplossing. Er is minder stress, omdat partijen zelf zeggenschap hebben over wat er gebeurt. Je bent niet afhankelijk van wat een rechter of arbiter uiteindelijk bepaalt, maar besluit gezamenlijk wat het beste is voor alle partijen. Hierdoor is er meer ruimte voor creatieve oplossingen.
Duurzame oplossing
Bij mediation richt men zich op het zoeken naar een win-win situatie. In plaats van het conflict of geschil verder te laten escaleren, wordt er gekeken naar wat de partijen bindt en welke oplossing voor beide partijen het meeste oplevert. Oplossingen hebben, mede doordat parijen zelf de oplossing hebben vormgegeven, een hogere acceptatiegraad en houden veel langer stand dan bijvoorbeeld een opgelegde uitspraak door de rechter.
Wanneer wel mediation?
- Er is sprake van onderhandelingsruimte/ keuzevrijheid (juridisch, financieel, communicatief, relationeel).
- Partijen verwachten dat een gerechtelijke procedure geen oplossing biedt. Bijvoorbeeld omdat er sprake is van een 'mager' juridisch dossier.
- Partijen hebben een doorlopende relatie met elkaar. Zij willen die voortzetten of op een goede manier beëindigen. Een 'goede manier' kan zijn: partijen zijn allebei tevreden; on speaking terms blijven; binnen acceptabele grenzen; waardig en met respect; geen gezichtsverlies.
- Emoties spelen een rol. Het conflict dreigt te escaleren. Er dreigt een impasse te ontstaan. Het conflict dreigt te leiden tot disfunctioneren of regelmatig arbeidsverzuim van de medewerker of collega's.
- Partijen interpreteren de feiten verschillend. Er is dus sprake van een communicatieprobleem.
- Partijen hebben er moeite mee met de onderhandelingen te beginnen.
- Partijen willen het conflict snel oplossen.
- Partijen willen de zaak vertrouwelijk regelen.
- Advisering, begeleiding en onderling overleg hebben niet tot een oplossing geleid.
Wanneer geen mediation?
- Een partij kan zichzelf niet goed vertegenwoordigen en heeft geen (juridische) bijstand. Dit kan wijzen op weerstand, het niet mee willen werken aan mediation. Er is dan dus geen sprake van vrijwilligheid.
- Een partij dreigt met strafrechtelijke aangifte.
- Een sleutelfiguur wil niet. Belangrijke vragen zijn dan: Wie zijn partij? Wie vertegenwoordigt het bedrijf? Wie heeft het mandaat? Wie beslist uiteindelijk?
- Je wilt precedentwerking vermijden, bijvoorbeeld over functiewaardering of een beoordelingsgeschil.
- Het gaat om het principe, waarover de rechter moet beslissen. Partijen willen dat er jurisprudentie ontstaat.
- Op voorhand is duidelijk hoe het juridisch oordeel uitvalt. Dat is vaak het geval als er geen juridische onderhandelingsruimte is.
- Een externe adviescommissie is partij in het conflict, zoals bijvoorbeeld bij functiewaardering. Of er is een te groot aantal verschillende partijen of personen bij het conflict betrokken. Dat is bijvoorbeeld zo bij een samenwerkingsprobleem in een eenheid of team.
- Partijen kunnen het conflict zelf oplossen.